Hiệp định phân định Vịnh Bắc Bộ và những vấn đề đặt ra cho Việt Nam khi tham gia hợp tác Vịnh Bắc Bộ mở rộng

Hiệp định Phân định Vịnh Bắc Bộ là thoả hiệp ký ngày 25 tháng 12 năm 2000 giữa chính phủ nước Cộng hoà Xã hội chủ nghĩa Việt Nam và Cộng hoà Nhân dân Trung Hoa tại Bắc Kinh nhằm xác định biên giới lãnh hải, thềm lục địa và vùng đặc quyền kinh tế trong Vịnh Bắc Bộ. Đây là kết quả sau nhiều đợt đàm phán kể từ năm 1973. Hiệp định này thay thế Công ước Pháp-Thanh 1887.

http://repository.vnu.edu.vn/handle/VNU_123/25144

Việc phân định biên giới vùng Vịnh Bắc Bộ từ cuối thế kỷ 19 đã chiếu theo Công ước Pháp-Thanh 1887 ký kết giữa Pháp, nhân danh triều đình nhà Nguyễn ở Bắc Kỳ và nhà Thanh. Mục đích chính là phân định phần địa giới. Công ước đó đúng ra không ấn định lãnh hải mà chỉ đặt ra đường cơ sở (đường kinh tuyến đông 105 độ 43 phút Paris) để quyết định quyền sở hữu các hải đảo ngoài biển. Tuy nhiên chính phủ Việt Nam coi đường cơ sở đó tương đương với đường biên giới lãnh hải. Quan điểm này chính quyền Bắc Kinh phản bác, không công nhận.

Năm 1974 Việt Nam thúc đẩy việc phân định. Việc điều đình diễn ra trong ba đợt: 1974, 1977-8, 1992-2000; hai đợt đầu gặp bế tắc khi quan hệ Hà Nội - Bắc Kinh ở tình thế xung đột, không giải quyết được. Mãi đến sau khi bình thường hóa bang giao (1991) mới có đồng thuận chung vào năm 1993 để tiến tới Hiệp định.

Hiệp ước có 11 Điều, trong đó Điều II xác định 21 điểm nối tuần tự từ cửa sông Bắc Luân ra đến cửa Vịnh chia Vịnh Bắc Bộ ra làm hai[2]. Cửa Vịnh lấy đường thẳng từ đảo Cồn Cỏ, tỉnh Quảng Trị, Việt Nam đến mũi Oanh Ca, đảo Hải Nam, Trung Hoa.

Điểm số 01: vĩ độ 21°28'12".5 Bắc, kinh độ 108°06'04".3 Đông 21°28′12,5″B 108°06′4,3″Đ

Điểm số 02: vĩ độ 21°28'01".7 Bắc, kinh độ 108°06'01".6 Đông 21°28′1,7″B 108°06′1,6″Đ

Điểm số 03: vĩ độ 21°27'50".1 Bắc, kinh độ 108°05'57".7 Đông 21°27′50,1″B 108°05′57,7″Đ

Điểm số 04: vĩ độ 21°27'39".5 Bắc, kinh độ 108°05'51".5 Đông 21°27′39,5″B 108°05′51,5″Đ

Điểm số 05: vĩ độ 21°27'28".2 Bắc, kinh độ 108°05'39".9 Đông 21°27′28,2″B 108°05′39,9″Đ

Điểm số 06: vĩ độ 21°27'23".1 Bắc, kinh độ 108°05'38".8 Đông 21°27′23,1″B 108°05′38,8″Đ

Điểm số 07: vĩ dộ 21°27'08".2 Bắc, kinh độ 108°05'43".7 Đông 21°27′8,2″B 108°05′43,7″Đ

Điểm số 08: vĩ độ 21°16'32" Bắc, kinh độ 108°08'05" Đông 21°16′32″B 108°08′5″Đ

Điểm số 09: vĩ độ 21°12'35" Bắc, kinh độ 108°12'31" Đông 21°12′35″B 108°12′31″Đ

Điểm số 10: vĩ độ 20°24'05" Bắc, kinh độ 108°22'45" Đông 20°24′5″B 108°22′45″Đ

Điể số 11: vĩ độ 19°57'33" Bắc, kinh độ 107°55'47" Đông 19°57′33″B 107°55′47″Đ

Điểm số 12: vĩ độ 19°39'33" Bắc, kinh độ 107°31'40" Đông 19°39′33″B 107°31′40″Đ

Điểm số 13: vĩ độ 19°25'26" Bắc, kinh độ 107°21'00" Đông 19°25′26″B 107°21′0″Đ

Điểm số 14: vĩ độ 19°25'26" Bắc, kinh độ 107°12'43" Đông 19°25′26″B 107°12′43″Đ

Điểm số 15: vĩ độ 19°16'04" Bắc, kinh độ 107°11'23" Đông 19°16′4″B 107°11′23″Đ

Điểm số 16: vĩ độ 19°12'55" Bắc, kinh độ 107°09'34" Đông 19°12′55″B 107°09′34″Đ

Điểm số 17: vĩ độ 18°42'52" Bắc, kinh độ 107°09'34" Đông 18°42′52″B 107°09′34″Đ

Điểm số 18: vĩ độ 18°13'49" Bắc, kinh độ 107°34'00" Đông 18°13′49″B 107°34′0″Đ

Điểm số 19: vĩ độ 18°07'08" Bắc, kinh độ 107°37'34" Đông 18°07′8″B 107°37′34″Đ

Điểm số 20: vĩ độ 18°04'13" Bắc, kinh độ 107°39'09" Đông 18°04′13″B 107°39′9″Đ

Điểm số 21: vĩ độ 17°47'00" Bắc, kinh độ 107°58'00" Đông 17°47′0″B 107°58′0″Đ

Điểm 1 đến 9 phân định lãnh hải; điểm 9 đến 21 chia vùng đặc quyền kinh tế.[3]

Hiệp định được ký bởi đại diện toàn quyền hai nước là Nguyễn Dy Niên (Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Việt Nam) và Đường Gia Triền (Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Trung Quốc) tại Bắc Kinh vào ngày 25 tháng 12 năm 2000.

Ngày 15 tháng 6 năm 2004, Quốc hội Việt Nam khoá XI thông qua hiệp định và lễ trao đổi văn kiện thư phê chuẩn Hiệp định phân định Vịnh Bắc Bộ diễn ra ngày 30 tháng 6 năm 2004.